Asker Hakları Platformu’nun, zorunlu askerlik sırasında yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu, Meclis İnsan Hakları Komisyonu Başkanı AKP’li Ayhan Sefer Üstün ve Asker Hakları Platformu üyeleri Tolga İslam ve Kerem Çiftçioğlu’nun katılımıyla Taksim Hill Otel’de düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.
Asker Hakları Platformu adına raporu Kerem Çiftçioğlu açıkladı. 2012 Nisan ile 2013 Nisan dönemlerini kapsayan rapora göre her 12 askerden birinin intiharı düşündüğü belirtildi. İki yıl önce yayınladıkları rapora göre 432 ihlal başvurusu yapıldığını ifade eden Çiftçioğlu, 2012-2013 yıllarını kapsayan dönemde ise bu rakamın 653 olduğunu belirtti. Rapora göre, en çok başvuru sırasıyla Ankara, İstanbul, İzmir, Kıbrıs, Erzurum, Şırnak, Hakkari, Kars, Hatay ve Kırıkkale’den yapıldı.
Rapora göre; 653 askerin 54’ünün, yani her 12 askerden birinin intihar etmeyi düşündüğü belirtilirken, TÜİK verilerine göre, asker intiharlarının sivil intiharlara göre 2,5 kat yüksek olduğu belirtildi. İlk raporda “orantısız ve çok ağır cezalar” sebebiyle yüzde 9 oranında şikayet alınırken, ikinci raporda 182 başvuru ile bu oran üçe katlanarak yüzde 28 olduğu kaydedildi.
İller bazında asker hakkı ihlallerine bakıldığında ise büyük iller ilk sırada yer alıyor. Şikayet sayıları açısından bakıldığında en fazla şikayet alan yerler sırasıyla Ankara, İstanbul, İzmir, Kıbrıs, Erzurum, Şırnak, Hakkari, Kars, Hatay, Kırıkkale olurken, en az şikayetin geldiği yerler ise Antalya, Bartın, Çankırı, Gümüşhane, Maraş, Niğde, Sakarya oldu.
Hiç şikayet gelmeyen iller ise Batman, Çorum, Düzce, Giresun, Karabük, Karaman, Kastamonu, Kırşehir, Kilis, Ordu, Osmaniye, Uşak, Yozgat oldu.
Başvuru yapan askerlerin yüzde 42’si hakaret, yüzde 30’u dayak, yüzde 28’i orantısız cezalardan, yüzde 24’ü sağlık hizmeti alamamaktan, yüzde 14’ü aşırı fiziksel aktiviteye zorlanmaktan, yüzde 14’ü tehdit edilmekten, yüzde 7’si rütbeli personelin şahsi işlerine koşturulmaktan, yüzde 7’si uykusuz bırakılmaktan şikayet ederken, şikayetlerin sırasıyla Astsubay, Subay, Uzman Çavuş ve erlerden geldiği raporda belirtildi.
Sağlık hakkına erişimle ilgili şikâyetler büyük bir artış gösterdiği belirtilen raporda, toplam başvuruların yüzde 24’ünü bunun oluşturduğu kaydedildi.
Raporda, TSK bünyesinde yaşanan insan hakları ihlalleriyle ilgili etkili bir yargılama yapılmadığı ifade edildi. Şikayetlerin neredeyse tamamında asker ailelerinin “kovuşturmaya yer olmadığı” kararı ile karşılaştığı, intihar vakalarında ise rutin olarak Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin itirazları reddettiği ve acılı ailelerin etkili bir soruşturma yapılmamasından yakındığı vurgulandı.
Raporda, “Ailelerin anlatımlarına göre soruşturma süreçleri çoğunlukla oldu bittiye getirilerek, ihmalkar, aceleci ve aileler açısından tatmin edicilikten uzak bir şekilde yürütülmektedir. Otopsi yapılmadığından çocuklarının naaşını görememekten yakınan şikayetler azımsanmayacak sayıdadır” bilgisi aktarıldı.
