Havada kapkaç nasıl oluyor, demeyin; AKP bu; ne karadakini, sudakini kaçırıyor, ne havadakini…Sürekli bir avanta peşinde. Son hedefini de, Meclis’e önce “vergi affı” olarak getirilen, sonra torbaya çevrilen tasarıya gömmüş. Bakalım bulup çıkarma, tartışma mümkün olacak mı, yoksa “oldu bitti maşallah”a mı gelecek…
Kapkaç, hava meydanları ile ilgili. Muhtemelen de İstanbul’un canına okuyacak 3. Hava meydanı ile…RTE’nin “Gezi zekalılar anlamadılar” dediği ama çok iyi anlaşılan o “milletin a…sına koyacağız diyen reziller grubuna yaptırılacak, meşhur 22 milyar avroluk, 17-25 Aralık soruşturmalarına konu olan şaibeli proje ile…İstanbul 4. İdare mahkemesinin ÇED’ini uygunsuz bulup yürütmesini durdurduğu, ama kılıfına getirilip temeli arsızca törenle atılan felaket projeyi de ilgilendiriyor bu kapkaç…
Tasarı ne?
AKP’li vekillerin oylarıyla 3 Haziran’da Meclise getirilen torba yasa tasarısının 15 nolu gerekçesinde kapkaç niyeti açık edilmiş. Deniyor ki,“hava limanı veya terminal binası işletmeciliğinin DHMİ tekelinde olmaması nedeniyle buna ilişkin kiralamaların da imtiyaz sayılmayacağından bu madde kapsamında yapılan sözleşmelerin özel hukuk hükümlerine tabii olması husususun açık ve net olarak belirlenmesi amaçlanmıştır”.
Sözleşmeler, özel hukuk alanına çekilsin, ne demek? Özel firmalara havacılık, terminal işletmeciliği ruhsatı vermek, bir imtiyaz tanımak demek değildir, dolayısıyla bu işlere Danıştay’ı, Sayıştay’ı vs. karıştırmayacaksınız, denilmek istenmektedir. Kapıp kaçmak niyeti, kamu denetiminden sözleşmeleri kaçırmaktır, açık olan bu…
Bu düzenlemenin 150 milyon yolcu trafik hedefi olan – 2013’ün tüm Türkiye trafiğine denk bir kapasitedir bu- 3.Havalimanı projesiyle ilgili olduğundan kuşkunuz olmasın. Düzenlemenin mevcut özelleştirilmiş ve/veya hedeflenen yeni özelleştirmeleri de kucakladığından söz edilebilir. Bunu herhalde Meclis’teki muhalefet milletvekilleri soracaklardır…
Alan paylaşımı…
AKP rejiminde, dışarıdan akan bol kepçe dış kaynak, sivil havacılığa da patlama yaşattı. Büyütülen THY, yeni özel şirketler ve özelleştirilen terminaller…
2003 yılında 138 uçağı bulunan filo, 2013 sonunda 390 uçak varlığına ulaşırken koltuk kapasitesi de aynı dönemde 27 binden 70 bine ulaştı. Buna paralel olarak 2003’te iç hatlarda 9 milyon yolcu uçmuşken sayı 2013’te 77 milyona çıktı. Dış hat yolcu sayısı ise anılan dönemde 25 milyondan 73 milyona çıktı. Toplamda ise hava yolcusu trafiği 34 milyondan 150 milyon yolcuya çıkarak yüzde 336 arttı.
Sivil havacılıkta patlama, hava meydanı yapımı ve işletmeciliğinde de özel firmalara önemli bir iş alanı açtı. Kamu-Özel İşbirliği (PPP) modeliyle hava meydanlarının önemli bir kısmı özel sektörce, özellikle AKP ile iyi ilişkiler içinde olanlarca işletiliyor. Firmaların işlettiği meydanların toplam yolcu trafiği içindeki payı, iç hatlarda yüzde 70’e yaklaşıyor, dış hatlarda ise yüzde 97’yi buluyor.
Hava alanı paylaşımında epeyi yol alındı aslında. Ucuz döviz döneminde geliştirilen sivil havacılık, hava meydancılığı, terminal işletmeciliğini de ballı börek durumuna getirdi ve kapanın elinde kaldı alanlar.
| Hava Meydanlarının Yolcu Trafiğinde Payı ve İşletenler (2013,Milyon Yolcu) | ||||
| Hava Meydanı | İşleten | Yolcu | Dış Hat | Payı,% |
|
TAV | 51,3 | 34,1 | 34,2 |
|
Fraport Ic Içtaş | 27 | 21,5 | 18 |
|
Limak-GMR-Mal. | 18,6 | 6,7 | 12,4 |
|
TAV | 10,9 | 1,6 | 7,3 |
|
TAV (Dış) | 10,2 | 2,5 | 6,8 |
|
DHMİ | 4,3 | 0,6 | 2,9 |
|
ATM (Dış) | 4,1 | 3,2 | 2,7 |
|
Mondial (Dış) | 3,6 | 1,9 | 2,4 |
|
DHMİ | 2,6 | 0,1 | 1,7 |
|
DHMİ | 1,9 | 0,2 | 1,3 |
|
DHMİ | 1,8 | 0 | 1,2 |
|
DHMİ | 1,6 | 0,2 | 1,1 |
|
DHMİ | 1,3 | 0,1 | 0,9 |
|
DHMİ | 1,1 | 0 | 0,7 |
| 14 Hava Meydanı | 140,5 | 72,5 | 93,5 | |
| Diğerleri | 9,7 | 6,5 | ||
| Toplam | 150,2 | 100 | ||
Bunlardan İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve İzmir dış hat terminalinin işletmeciliğini elinde tutan TAV, 150 milyon yolcunun yüzde 48’ini kapmış durumda. Hamdi Akın ile Sadri Şener’in yönetiminde olduğu TAV, 3. Havaalanı ihalesine de girmişti ama RTE, senin payın yeter, biraz da ötekilere, demiş olmalı…
3.Hava limanının ortak grubunun en ağır elemanı Limak, Sabiha Gökçen ile başlamıştı bu işe. Pastadan yüzde 13’e yakın pay alan İstanbul Sabiha Gökçen’in hisselerinin bir kısmı Malezyalı bir gruba ait.
Antalya ve Güney…
Yolcu trafiğinde İstanbul’u izleyen Antalya, yüzde 18 pay sahibi. Antalya hava limanını kullanan 27 milyon yolcunun 21,5 milyonu yabancılar. Antalya’yı Alman yabancı ortaklı ICE işletiyor. Türk ortak , RTE muhiplerinden İbrahim Çeçen’in İçtaş’ı…
Pastadaki payı yüzde 2,7 olan Muğla Dalaman’ı ATM, pasta payı yüzde 2,4 olan Milas Bodrum’u da Mondial isimli bir firma işletiyor.
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından işletilen ve özel firmalara devri söz konusu olan hava meydanları arasında Adana, Trabzon ve Gaziantep var. Bakalım onlar kimlere nasip olur?
Sözcü
