Mer­kez Ban­ka­sı­’na ni­ye tak­tı ? Fa­iz­le­ri dü­şür­mü­yor­muş da on­dan. Fa­iz­le­ri ne za­man yük­selt­ti MB? Do­lar 2.40 TL’­ye fır­la­dı­ğı za­man, hem de ge­cik­miş ola­rak. O za­man ses çı­ka­ra­ma­dı yük­sel­ti­len fai­ze… Ye­rel se­çim­ler bit­ti, baş­la­dı fa­iz­le il­gi­li söy­len­me­ye. Dur­duk yer­de söy­len­mi­yor ta­bi­i … Ku­la­ğı­na dur­ma­dan tat­sız ha­ber­ler ge­li­yor, şi­ka­yet­ler yı­ğı­lı­yor. El­ca­ğı­zı ile bü­yüt­tü­ğü mü­te­ah­hit­ler ko­nut, yan­daş ba­yi­ler, oto­mo­bil, be­yaz eş­ya sa­ta­ma­dık­la­rın­dan, stok­la­rın bi­rik­ti­ğin­den ya­kı­nı­yor­lar. Ger­çek­ten de hem TÜ­İK’­ten, hem de üre­ti­ci fir­ma­lar­dan ge­len ve­ri­ler, iç sa­tış­lar­da his­se­di­lir bir azal­ma ol­du­ğu­nu gös­te­ri­yor.

Ko­nut­ta azal­ma

TÜ­İK, ilk 4 ay­da ko­nut sa­tış­la­rın­da yüz­de 8 ge­ri­le­me ol­du­ğu­nu açık­la­dı. Ama asıl ür­kü­tü­cü olan kre­di­li (ipo­tek­li) sa­tış­lar­da­ki sert dü­şüş. Öy­le böy­le de­ğil, ge­çen yı­lın Ocak-Ni­san dö­ne­mi­ne gö­re yüz­de 50 azal­dı kre­di­li ko­nut sa­tış­la­rı… Ge­çen yıl sa­tı­lan her 100 ko­nut­tan 42’si kre­diy­le alı­nır­ken bu oran bu yıl yüz­de 30’a ge­ri­le­di.

Me­se­la, İs­tan­bu­l’­da 2013’ün ilk 4 ayın­da 80 bin do­la­yın­da ko­nut sa­tı­lır­ken bu sa­yı bu yıl 70 bi­nin al­tın­da ka­la­rak yüz­de 15’e ya­kın azal­mış. Sa­tış­la­ra kre­di­li (ipo­tek­li) ola­rak ba­kıl­dı­ğın­da 2013’ün ilk 4 ayın­da İs­tan­bu­l’­da kre­di kul­la­na­rak 37 bin dai­re sa­tıl­mış­ken bu yıl sa­yı 25 bi­ne ka­dar düş­müş. Bu, yüz­de 47 ge­ri­le­me de­mek. Dü­şüş An­ka­ra­’da da­ha dra­ma­tik ; yüz­de 70’e yak­la­şı­yor.

Oto­mo­bil-be­yaz eş­ya…

İç pi­ya­sa­da oto­mo­bil, be­yaz eş­ya sa­tış­la­rı da hız­la ge­ri­li­yor. İlk 4 ay iti­ba­riy­le oto­mo­bil sa­tış­la­rın­da­ki aza­lı­şı fir­ma­lar yüz­de 23 ola­rak bil­dir­di­ler. Ko­lay de­ğil, ta­lep 40 bin oto­mo­bil ge­ri­le­miş. Yer­li­ler­de 4 bin, it­hal­ler­de 36 bin azal­ma, hem de 4 ay­da… Sek­tör, ih­ra­cat ya­pa­rak ayak­ta ka­lı­yor. Dört ayın ih­ra­ca­tı ge­çen yı­la gö­re yüzde 27 art­tı­ğı için, fab­ri­ka­lar ayak­ta du­ru­yor, ama şim­di­lik…

 

 

Du­rum be­yaz eş­ya­da da­ha kri­tik. Ar­çe­lik,Ves­tel, Bosch gi­bi fir­ma­la­rın üst ör­gü­tü BES­D’­in ve­ri­le­ri­ne gö­re, buz­do­la­bı sa­tış­la­rı ilk 3 ay­da yüz­de 18 ge­ri­le­di. Sek­tör ih­ra­ca­tı da ay­nı oran­da ge­ri­le­yin­ce buz­do­la­bı üre­ti­min­de yüz­de 18 dü­şüş var; kö­tü ha­ber. Du­rum ça­ma­şır ma­ki­ne­sin­de bi­raz da­ha iyi. İç sa­tış­lar yüz­de 10 ge­ri­le­miş ama ney­se ki ih­ra­cat­ta yüz­de 13 ar­tış var ve fab­ri­ka­lar üre­tim­le­ri­ni yüz­de 7 ar­tı­ra­bil­miş­ler. Bu­la­şık ma­ki­ne­sin­de de iç ta­lep yüz­de 20’ye ya­kın da­ral­ma gös­ter­miş ve iç açı­cı bir tab­lo yok.

Sız­lan­ma­la­r…

Özel­lik­le, oto­mo­bil, be­yaz eş­ya ba­yi teş­ki­lat­la­rı sız­la­nı­yor Baş­ba­ka­n’­a, sa­tış­lar düş­tü, es­ki gün­le­rin ta­dı yok, di­ye…Ko­nut kre­di­si ta­le­bi düş­tü, oto­mo­bil kre­di­si ta­le­bi düş­tü. Var­sa yok­sa bor­cu borç­la ka­pat­mak için ih­ti­yaç kre­di­si alı­yor in­san­lar. Sız­lan­ma­lar, hat­ta ho­mur­tu­lar ar­tı­yor.

Köşk se­çi­mi­ne, ar­dın­dan ge­nel se­çim­le­re gi­der­ken hoş de­ğil gi­di­şat, eko­no­mi­de sif­tah­sız gün­ler ar­tı­yor. En sa­dık yan­daş, en sa­dık seç­men bi­le ek­şir böy­le za­man­lar­da. İç pi­ya­sa can­lan­ma­lı, ko­nut,oto­mo­bil, be­yaz eş­ya sa­tış­la­rı art­ma­lıy­dı, bu­nun da en­ge­li­ni keş­fet­miş­ti RTE: Fa­iz­ler!.. Fa­iz­ler yük­sek ol­du­ğu için kre­di kul­lan­mı­yor­du yurt­taş. Fai­zi dü­şür­me­nin özel­lik­le kur aya­ğın­da ya­ra­ta­ca­ğı tah­ri­ba­tı, ma­li­ye­ti ise dü­şün­mü­yor­du RTE­… Se­çi­me odak­lı po­li­ti­kay­dı ön­ce­li­ği.

Fa­iz kav­ga­sı bu­ra­da kal­maz. MB’­yi sa­vun­mak, ne­oli­be­ral sis­te­min has ba­kan­la­rı Ali Ba­ba­can ile M. Şim­şe­k’­e kal­dı ve fa­iz, çat­lat­ma­ya baş­la­dı; iç da­laş­ma bu ba­ha­ney­le su yü­zü­ne çık­ma­ya baş­lar mı, gö­re­ce­ği­z…

Sözcü