Batı ile Rusya arasındaki Ukrayna krizinde iç savaş endişesi arttı. Batı destekli Ukrayna’daki aşırı sağcı iktidarın ülkenin doğusunda başlattığı operasyonda çatışmalar çıktı. Güneydeki Odessa’da iktidar yanlıları ve karşıtları arasındaki çatışmalarda en az 42 kişi öldü, 125 kişi yaralandı.
Ukrayna’nın doğusundaki gerilim, güneydeki Odessa’da ağır bilançolu bir çatışmaya dönüştü. Federalleşme yanlıları ile Batı destekli Ukrayna’daki iktidar yanlıları arasında liman kenti Odessa’da Cuma günü şiddetli çatışmalar yaşandı. Ukrayna İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre en az 42 kişi öldü, 21’i polis olmak üzere 125 kişi yaralandı.
Çatışmalar federalleşme yanlısı eylemciler ile üniter devlet yanlıları ve futbol taraftarları arasında başladı. “Ukrayna’nın birliği için” yapılan yürüyüş sırasında çıkan çatışmalarda taraflar önce taşlarla birbirine saldırdı, ardından silah sesleri gelmeye başladı. Polis müdahale ederken, burada en az 3 kişi öldü, 18 kişi yaralandı.
RİA Novosti ajansına göre daha sonra futbol taraftarları federalleşme yanlılarını bir binada kuşattı ve binayı ateşe verdi. Onlarca kişi bu binada can verdi. Bu dramın ardından kentte üç günlük yas ilan edildi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaşanan bu trajedinden Ukrayna makamlarını sorumlu tuttu. Bakanlık yazılı açıklamasında, “Aralarında Pravy Sektor (Sağcı Sektör) grubunun da olduğu radikal milliyetçileri destekleyen Kiev makamlarının kriminal sorumsuzluğunun bir örneği” dedi. Bakanlık, bu grupların “Ukrayna toplumu bünyesinde federalleşme ve anayasal değişim yanlılarına karşı fiziki bir terör kampanyası yürüttüğü” tepkisinde bulundu.
Ukrayna’daki iktidarı destekleyen ABD ise “Bu kadar aptalca ölümler ve yaralanmalara götüren şiddet ve düzensizlik kabul edilemez” dedi ve Rusya ile Ukrayna’yı düzeni sağlamaya çağırdı. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Marie Harf, “Her iki tarafı sükuneti, yasayı ve düzeni tesis etmek için birlikte çalışmaya çağırıyoruz. Ukrayna makamlarını bir soruşturma başlatmaya ve tüm sorumluları adalet önüne çıkarmaya çağırıyoruz” diye ekledi.
Ülkenin doğusundaki gerilim de tırmanıyor. Batı medyasının “Rus yanlısı ayrılıkçılar” olarak tanımladığı Ukrayna’daki iktidarı reddeden federalleşme yanlılarına yönelik sabahın erken saatlerinde Ukrayna ordusu tarafından Kramotorsk yakınında operasyon başlatıldı.
İçişleri Bakanlığı hükümet güçlerinin Cuma günü şiddetli çatışmaların yaşandığı isyancıların kalesi Slaviansk kenti yakınında bir televizyon kulesinin ele geçirdiğini duyurdu. Avakov, “Operasyonun aktif aşaması sabahın erken saatlerinde devam ediyordu. Burada durmayacağız” dedi ancak ölü veya yaralı konusunda bilgi vermedi.
Rus kaynaklara göre isyancıların elindeki Slaviansk’ta en az bir helikopterin düştüğü ve iki askerin öldüğü belirtildi. İsyancılar 5 kişinin daha çatışmalarda öldüğünü duyurdu.
Rusya’nın Sesi Radyosu’nun öz savunma birliklerine dayandırdığı haberine göre Kramatorsk’ta gece boyu yaşanana çatışmalarda 10 vatandaş öldü, 30 kişi de yaralandı. İsyancılar ölenlerin silahsız siviller olduğunu söyledi. Çatışmalar Donets bölgesindeki bu kentin yakınlarında Ukrayna birliklerin zırhlı araçlarla operasyon başlaması üzerine başladı.
Başta Donetsk, Harkov ve Lugansk olmak üzere Ukrayna’nın güney ve doğusundaki büyük kentlerde Mart ayından bu yana federalleşme yanlısı gösteriler yaşanıyor. Eylemciler kendi bölgelerinin statüsü için referandum istiyor. Batı, yaşananlardan Rusya’yı sorumlu tutuyor. Rusya ise Ukrayna’da iktidarı ele geçiren Batı destekli aşırı sağcıların sorumlu olduğunu belirtiyor.
Aylar süren eylemler ardından 22 Şubat’ta Ukrayna’da iktidar değişikliği gerçekleşmişti. Parlamento, Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’i azlederek, yerine Aleksandr Turçinov’u atadı. Rusya’ya kaçan Yanukoviç, yaşananları “darbe” olarak niteledi.
İktidar değişim ardından Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin referanduma giderek Rusya’ya bağlanırken, 7 Nisan günü Donetsk bölgesi de ‘Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan ederek, Rusya’dan askeri destek istemişti.
Bu arada Ukrayna hükümetinin başlattığı yeni operasyon üzerine Rusya BM Güvenlik Konseyi’ni toplantıya çağırdı. Rusya’nın BM’deki misyonunun sözcüsü toplantını bugün yapılması gerektiğini belirtti. Moskova Kiev’in yürüttüğü operasyonu “felaket sonuçları olabilecek cezalandırıcı bir operasyon” olarak görüyor.
Batılılar da Ukrayna krizi nedeniyle Rusya’ya yönelik yaptırımları ağırlaştırdı. Nisan ayı sonunda ABD, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in çevresindeki yedi yetkili ve 17 şirkete karşı bir dizi yeni yaptırım kararı aldı. Yaptırım uygulananlar arasında petrol devi Rosneft patronu da bulunuyor. Avrupa Birliği de yaptırım listesine 15 isim daha ekledi.
Bu yaptırım kararları ardından Rus Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Riabkov yaptığı açıklamada, “Kuşkusuz, yanıt vereceğiz” demişti. Riabkov, “Bu yanıtın Washington için acılı bir etkisi olacağından eminiz.” diye eklemişti. (ANF)
