Türkiye Sosyalist Hareketi’nin önemli bir teorisyeni, komünist militanı, önemli bir bilim insanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı’yı 1971 yılının 11 Ekim’inde Belgrad’da kaybetmiştik. 1902’de yine o zamanki Yugoslavya topraklarında, Priştine’de doğmuş olan bu büyük devrimci 69 yaşında, doğduğu topraklara yakın bir yerde acılar içinde yaşama veda etmişti. Kıvılcımlı, yaşamını insanlığın kurtuluşuna adamış, örgütlü pratik mücadeleden geri durmamış, devrimci duruşuyla örnek bir eylemci, örnek bir insandır. Ölümünün üzerinden geçen 42 yıl, onun yaşamının, mücadelesinin ve eserlerinin önemini azaltmamış, aksine daha da önemli hale getirmiştir.

Balkan “bozgunu” ile akın akın İstanbul’a göç eden kalabalığın içindeki küçük Hikmet, giderek ülkenin en önemli devrimcilerinden biri olmuş, yaşamı ve devrimci duruşuyla da yolumuzu aydınlatmıştır.

Çok genç yaşında, emperyalist işgale karşı silahlı direnişe de katılan Kıvılcımlı, önce Yörük Ali çetesinde, sonra da Köyceğiz Kuvayımilliye komutanlığı emrinde işgalcilere karşı savaşır. Nihayet Askeri Tıbbiye öğrencisi iken, Türkiye Komünist Partisi hücresinde örgütlü olarak işçi sınıfının kurtuluşu mücadelesine katılır ve son nefesine kadar da bir an bile o mücadeleden kopmaz. 1925 yılındaki kongrede gençlik temsilcisi olarak seçilir. Partinin yayın organı olan Aydınlık’ın özel gençlik sayılarında Ahmet Tevfik takma adıyla yazıları yayınlanır. Aynı yıl tutuklanarak, İstiklal Mahkemesinde yargılanıp mahkûm olur. Böylece tutuklama, işkence ve zindan devri de açılmış olur.

1927 yılında yaşanan TKP içi kırılmada, o zamanki yöneticilerden Vedat Nedim Tör ve Şevket Süreyya Aydemir gibilerin, zamanın Kemalist hükümetiyle anlaşıp TKP’yi likide ederek partiyi polise ifşa etmeleriyle birlikte, diğer yöneticilerle beraber Kıvılcımlı da tutuklanır, 4 ay hapis yatar.

1929 İzmir Tevkifatı, Kıvılcımlı’nın siyasi yaşamında önemli bir dönüm noktası olacaktır. Tutuklanma ve yargılanma sırasında polis işkencelerine karşı destansı bir direniş gösterir. Mahkemede de siyasi savunma yaparak sistemle hesaplaşır. Bu davanın özelliklerinden biri de, Laz İsmail lakaplı İsmail Bilen’in çözülme, iftira ve provakasyon yaşamının başlangıcı olmasıdır. Yargılama sonucu, 4 yıl 6 ay hapse mahkûm edilir. O zamanki İzmir Hizmet Gazetesi’nin 29 Temmuz tarihli haberine göre:” Dr. Hikmet ise, kahverengi şapkasını giyerek, büyük bir soğukkanlılıkla; ‘Hepimiz, çıkarken Kızıl bir profesör olarak çıkacağız’ demiş ve gülmüştür”

Hükümlülerin hepsi değil ama Hikmet Kıvılcımlı, hapishaneyi, her anını çalışarak ve üreterek geçirdiği bir üniversiteye dönüştürmeyi başarmıştır. 1933 yılında Elazığ cezaevinden çıkarken, onlarca cilt çeviri ve orijinal eserler vardır dağarcığında. 10 yıllık parti yaşamının deneyimleriyle yazdığı ve o zamanki Merkez Komiteye tartışılması umuduyla sunduğu “TKP’nin Eleştirel Tarihi: YOL” adlı 9 ciltlik eseri de bunlardandır. Bu eserler: “Genel Düşünceler”, “Yakın Tarihten Birkaç Madde”, “Parti’de Konaklar ve Konuklar”, “Parti ve Fraksiyon”, “Strateji Planı, Düşman: Burjuvazi”, “Strateji Planı, Müttefik: Köylü”, “İhtiyat Kuvvet, Milliyet: Şark” ve “Legaliteyi İstismar” başlıklarıyla bölümlenirler. YOL serisi, o zamanki parti yöneticilerince sümenaltı edildikleri gibi, yazılışlarından 45 yıl sonra, 1978 ve sonrasında ancak yayınlanabilmiştir.

Bu çok önemli eserinde, eser dizisini yazdıran şartları Genel Düşünceler başlıklı bir giriş cildiyle açıklar. Daha sonra Tanzimat’tan Cumhuriyete sınıfların gelişimini inceleyen Yakın Tarihten Birkaç Madde gelir. Bu genel değerlendirme ve incelemelerden sonra artık Parti (TKP) içine döner yüzünü. Partide Konaklar ve Konuklar, adı üstünde o zamana dek Partiye katılmış, dökülmüş ya da dökülmemiş ama tümü de toplumsal sınıf ve tabakaların eğilimlerine denk düşen davranışlar göstermiş eğilimlerin sergilenmesine girişir. Ütopizm, Uvriyerizm vb. akımları sergiler. Parti ve Fraksiyon kitabı ise, Parti’de o zamana kadar var olan fraksiyon ve fraksiyonculukları teşhir eder. Anarko-bundizm, kuyrukçuluk, otzovizm, ültimatomculuk gibi sapmalarla savaşır. İsim vermeden Laz İsmail’in provakasyonunu sergiler. Bunlardan sonra 4 kitaplık Strateji bölümü gelir. TKP’ne, bundan sonra izlemesi gereken strateji planı önerilir. İlk bölümün adı zaten Strateji Konusu’dur. Bu bölümde genel olarak stratejinin tanımı ve önemi anlatıldıktan sonra, diğer bölümlerde, Türkiye’nin sınıf mevzilenmelerine göre bu strateji planı somutlaştırılır. İkinci bölüm Düşman: Burjuvazi’dir. Burada Türkiye Finans-Kapitalinin gelişiminden çok, o günkü örgütlülük düzeyi ve Kemalizmin nasıl bir ekonomik-siyasi ağla ülkeyi boyundurukladığı anlatılır. Daha sonraki Müttefik:Köylü bahsinde, işçi sınıfının en yakın müttefiki olan yoksul köylülüğün içinde bulunduğu durum incelenip, Parti’ye bu kesimi devrim mücadelesine kazanmanın yolları, Menemen Olayı’nda gericilerin örgütlenme biçimi de örneklenerek anlatılır. Devrim stratejisinin en önemli konularından olan yedek güçlerde en önemlisi olan Kürt proletaryasının kazanılması konusu da Yedek Güç: Milliyet Doğu (Şark) kitabında alabildiğine işlenir. Tekmil Kürdistan Proletaryasının tek bir partide örgütlenmesi ve TKP’nin de bu örgütlenmeye nasıl “ağabeylik” edebileceği somutlanır. Ve nihayet serinin son kitabı olan Legaliteyi Kullanma (İstismar) kitabında da, gizli bir Parti olan TKP’nin yasal imkanları nasıl kullanması gerektiği ve kullanabileceği son derece ajitatif bir biçimde anlatılarak bu dev eser bitirilir.

Cezaevinden çıktıktan sonra, “kendi elimle Parti’ye mal ettiğim” dediği Marksizm Bibliyoteği Yayınları’nı 1935 yılında kurar. Bu yayınevinden “Gündelikçi İş ile Sermaye (Marks)”, “Karl Marks’ın Ekonomi Politiği, Sosyalizmi, Taktiği (Lenin)”, “Karl Marks’ın Hayatı, Felsefesi, Sosyolojisi (Lenin)” ve “Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesi’nin Sonu (Engels)” kitapları Kıvılcımlı’nın çevirileri olarak çıkar. O zamanki hayat arkadaşı ve partili devrimci yoldaşı olan Fatma Nudiye Yalçı’nın çevirdiği “Enternasyonal Açış Hitabesi (Marks)” ve “Marksizmin Prensipleri (Engels)” ile Çeviren: C.M. imzasıyla, “Maymun’un  İnsanlaşması Prosesinde Emeğin Rolü (Engels) kitapları da çeviri serisinden çıkarılır. Yine aynı yayınevi ve daha sonra kurulan Emekçi Kütüphanesi Yayınları’ndan telif eserler olarak da, “Türkiye İşçi Sınıfının Sosyal Varlığı”, Marksizm Kalpazanları Kimlerdir?”, “Edebiyatı Cedide’nin Otopsisi”, “İnkılapçı Münevver Nedir?”, “Emperyalizm: Geberen Kapitalizm”, “Demokrasi, Türkiye Ekonomi Politikası”, “Marks-Engels, Hayatları”, “Sosyete ve Teknik (F.N.Yalçı)”, “İspanya’da Neler Oluyor (Hasan Ali imzasıyla)” ve “Sovyetlerde Stahanov Hareketi (Hasan Ali imzasıyla) kitapları ardı ardına yayınlanır. Bu yayın serisiyle Kıvılcımlı, bir yandan Marksizmin temel kavramlarını çevirilerle yaymaya, diğer yandan da orijinal araştırmalarla işçi sınıfının kurtuluşu yolunu aydınlatmaya çalışmaktadır. Telif eserlerden Türkiye’de İşçi Sınıfının Sosyal Varlığı’nda, o günkü istatistiklerle, Türkiye işçi sınıfının niceliksel ve niteliksel varlığı ortaya konur. Varlığı ve eylemleriyle işçi sınıfının öncülüğü kavratılır. Edebiyat-ı Cedidenin Otopsisi kitabı, Kıvılcımlı’nın cezaevinde iken okuduğu bir Edebiyat-ı Cedide seçkisinin eleştirisidir. Bu eleştiri, Cemil Meriç’in deyimiyle “bir edebiyat eleştirisiyle, bir çağın hastalıklarının teşhiri”dir. Emperyalizm Geberen Kapitalizm, Lenin’in kitabından benzetmeyle, Türkiye Finans-Kapitali’nin nasıl gelişip, emperyalist ilişkiler içinde yer aldığını daha o günlerde (1935) ortaya koyar. İnkılapçı Münevver Nedir broşüründe, o günlerde ölen Fransız Komünisti Henri Barbüs’ün kimliğinde devrimci bir aydının karakterini tespit eder. Devrimci bir aydını, kitle adamı, parti adamı ve enternasyonalist olarak tanımlayıp, Barbüs’ü örnek gösterir. Demokrasi, Türkiye Ekonomi Politikası  kitabı için ilerde kendisi şöyle diyecektir:

“Ölüm döşeğinde Mustafa Kemal, kendisini çoktan öldürmüş, mumyalamış ve içinden çıkılmaz bir mezar-ehrama gömmüş bulunan finans-kapitale en son hizmetini yaptı: Toprak reformu geveleyen İnönü’yü düşürdü.

Yerine İş Bankası haydut yatağında: ‘Bir torba altın verdim, bana bir çuval altın getirdi’ dediği Celal Bayar’ı Başvekil yaptı.

Bunu beklemiyor değildim. Hatta ‘Emperyalizm’ kitabında, yazılı olarak daha 1935 yılı, Bayar’ın 1937’de olduğu gibi, Türkiye Ekonomi ve Politikasının başına buyruk olacağını yazmış, 1950 DP saltanatını sezmiştim.

1937 Darbesi, Naziliğin Türkiye’yi finans-kapital dehlizlerinden teslim alış prosesini taçlandırmıştı.

“ … O vesile ile oturdum ‘Demokrasi: Türkiye Ekonomi Politikası’nı yazdım. Orada ne dediklerim yayınlandı” (Günlük Anılar sayfa 297)

Marks Engels, Hayatları kitabında dünyayı değiştirmenin metotlarını ve kanunlarını öngörmüş bu iki büyük insanın hayatlarından ve özel yaşamlarından kesitler vererek onları nasıl örnek almamız gerektiğini veciz bir şekilde anlatır.

Bu yayınların yanında o dönem yayınlanan Yeni Adam, Her Ay gibi dergilerde yazılar da yazmaktadır. Nihayet 1937 1 Mayıs’ından başlayarak, Karl Marks’ın “Kapital”ini fasiküller halinde yayınlamaya başlar. 20’şer sayfalık bu fasiküller ancak 7 sayı yayınlanabilir. O dönemde yazdığı ve yayınlayacağını ilan ettiği, “Din Tarihinin Materyalizmi”, “İslam Tarihinin Materyalizmi”, “Osmanlı Tarihinin Materyalizmi” ve “Bergsonizm” adlı kitaplarını yayınlayamadan, ünlü Donanma Davası provakasyonu ile yeniden tutuklanır ve 12 yıl hüküm giyer. Sultanahmet ve Çankırı cezaevlerinden sonra 11 yılını Kırşehir cezaevinde geçirip, 1950 affıyla çıkar. Yine onlarca eserle tabi.

Burada adı geçen “Din Tarihinin Materyalizmi”, “İslam Tarihinin Materyalizmi”, “Osmanlı Tarihinin Materyalizmi” eserleri için Kıvılcımlı’nın yayınlanmamış bir önsöz denemesinde şöyle bir saptaması var:

“1938 Yavuz davasında, gerek Osmanlı, gerek İslam Tarihinin maddesi üzerine olan el yazmaları, gizli polisçe birer suç belgesi imişçe gasp edildi. Ve bir daha o el yazmalarının tek tük, eksik taslaklarından başka izini tozunu bulamadık. Hele Kur’an-ı Kerim’i satır satır izleyerek özenle temiz ettiğimiz ‘İslam Tarihinin Maddesi’ kitabın 1.cildi bağırta çağırta yok edildi. Söz verilmişken, yıllarca sonra bulunamadığı gerekçesiyle geri verilmedi.”(Tarih Yazıları sayfa12, Sosyal İnsan Yayınları)

İşte o yok edilen 1.cilt, muhtemelen Din Tarihinin Materyalizmi incelemesidir. Kalan artıklar ise daha sonra Allah-Peygamber-Kitap başlığıyla toplandı. Osmanlı Tarihi üzerine yazdığı 3 ciltlik çalışması da yine Sosyal İnsan Yayınları tarafından tam metin olarak 2007 yılında tek kitap halinde yayınlandı. Kıvılcımlı, Osmanlı Tarihi üzerindeki bu incelemesini hem orijinal Tarih Tezi’nin bir uygulaması, hem de bugünkü Türkiye Toplumu’nun içinden çıktığı Osmanlı toplum yapısının özgün ve alternatif bir değerlendirilmesi olarak yapmıştır.

Bu arada 1951 yılında o zamana kadarki en büyük TKP tutuklamaları olur. Mevcut TKP yöneticileri toplanır. Kıvılcımlı son yıllarda hapiste olduğundan tutuklama dışında kalmıştır. Burjuvazinin “Komünistlerin kökünü kazıdık” demagojilerine karşılık, dışarıda kalan kadrolardan kimileri ve işçileri toplayarak, “İşçi sınıfının hak ve varlığını korumak” sloganıyla, 1954 yılında Vatan Partisi’ni kurar. Vatan Partisi 3 yıllık ömründe fazla bir örgütlenme başarısı gösteremez ama gerek varlığıyla, gerekse 1957 seçim kampanyasındaki faaliyetleriyle sosyalistlerin sesinin kısılamayacağını dosta düşmana gösterir. Bu dönemde – 1953 yılında, İstanbul’un Fethinin 500. yılı dolayısıyla yayınladığı “Fetih ve Medeniyet” broşürüyle, daha sonra geliştirip yayınlayacağı Tarih Tezi ışığında İstanbul’un fethini yorumlar. Bu fethi, önemli bir şehrin alınmasının çok ötesinde, antika tarihte oldukça önemli bir olay olarak yorumlar. Bunun dışında daha çok parti çalışmalarına ilişkin yayınlar yapar Kıvılcımlı. Vatan Partisi’nin kuruluş gerekçesi olan “Kuvayımilliyeciliğimiz”, 1956 yılında İstanbul Üniversitesi Anayasa Kürsüsü’nün bir anketine cevaben yazdığı ve Suat Şükrü imzasıyla yayınladığı “Anayasa Teklifi” ve 1957 yılı Bütçe’si eleştirisi olarak yazdığı “Siyasetimiz” ve bir sendika kongresini hicvettiği uzun şiirden oluşan, Dede Hande ismiyle, “Soğan Ekmek Kongresi” ni yayınlar. Bu sırada, Partinin yayın organı olarak, aylık çıkan ve ancak 4 sayı yayınlanabilen “Vatandaş” gazetesi de çıkarılır. Bu yayınlardan Vatan Partisi Programı, Kuvayımilliyeciliğimiz ve Anayasa Teklifi bir bütün halinde Türkiye’nin Demokratik Devrimi’nin asgari programını oluştururlar.

1957 seçimlerine katılan Vatan Partisi, iktidar yanlılarının kışkırtma ve saldırıları altında kısıtlı bir seçim çalışması yapar. İstanbul’un Eyüp ilçesindeki seçim mitinginde yaptığı ünlü “Eyüp Konuşması”ndan sonra tutuklanır ve Vatan Partisi’ne de kapatma davası açılır. 2 yıl süren ağır tutukluluk hali ve yargılamalardan sonra Vatan Partisi beraat eder.

Burada Eyüp konuşması üzerine kısa bir yorum yapmak lazım. Bu konuşmada İslamiyetin doğuş çağındaki, mülkiyete ve faize karşı olan özünün Sosyalizm açısından değerlendirilmesi yapılır. Bu bakımdan son derece orijinal ve öncü bir değerlendirmedir. Ancak konuya yüzeysel bakıldığında sanki günümüzde de İslamiyet övülüyormuş izlenimi çıkarılmaktadır. Nitekim Kıvılcımlı için, çoğu zaman iyi niyetle ‘Müslüman Komünist’ nitelenmesi yapılabilmektedir. Kıvılcımlı ne herhangi bir dinden, ne de herhangi bir dine karşıdır. O, kendi ülkesinin insan yapısını iyi kavramış, bilinçli bir Tarihsel Materyalisttir. Kendi kaleminden yazdığı yaşam öyküsünde: “Kul ya eyyühel kafirun.. suresinden materyalizme atlayış.” Diyerek kendi konumunu açıkça belirtir.

27 Mayıs olmuştur. Milli Birlik Komitesi görevdedir. İşçi sınıfının politik bir örgütü yoktur ama Kıvılcımlı işçi sınıfı adına MBK’yı yönlendirmek amacıyla iki açık mektup yazar MBK’ya. Ve Bunları “II. Kuvayımilliyeciliğimiz” adıyla kitaplaştırır.

1965’te yeniden kitap yayınlamaya başlar. Tarihsel Maddecilik Yayınları’nı kurmuştur. Bu dönemde ilk olarak “Türkiye’de Kapitalizmin Gelişimi” yayınlanır. Sonra, 30 yıla yakındır üzerinde çalıştığı, Antika Tarihin gidiş kanunları üzerine orijinal görüşlerini tezleştirdiği “Tarih-Devrim-Sosyalizm”, ardından da tezini somutladığı bir örnek olarak, “İlkel Sosyalizm’den Kapitalizme İlk Geçiş: İngiltere” kitaplarını yayınlar. Yine bu dönemde “Karl Marks’ın Özel Dünyası” yayınlanır. Türkiye İşçi Partisine tekliflerden oluşan “Uyarmak İçin Uyanmalı, Uyanmak İçin Uyarmalı” ve bir gazetenin yarışmasına Sadık Göksu ismiyle yolladığı “Türkçe’nin Üreme Yolları”, kitap olarak 1966 yılında basılırlar.

1967 yılı başlarında haftalık olarak yayınlayacağı “Sosyalist” gazetesini çıkarmaya başlar. İmkânsızlıklar yüzünden ancak 7 sayı yayınlanabilir gazete. Gazetesi kapanınca, o zamanlar çıkan başka sol dergilerde yoğun olarak yazmaya başlar. Ant, Türk Solu ve Aydınlık dergilerinde sayısız makaleleri çıkar. Bu yazıların tamamını burada sıralamayacağız ama sadece belli başlı birkaç tanesini anmak bile, onun Türkiye ve dünya meselelerindeki duyarlılığını ve ustalığını göstermemize yeter. “Deccal Kapımızı Nasıl Çalıyor?”, Çek Meselesi mi, Dünya Meselesi mi?”, “Sayın İ.İ. Paşa’ya Açık Mektup”, “ Üretim Nedir?”, “Türkiye Halkının Teşkilatlandırılması”, “Türkiye’de Sınıflar ve Politika”, “Lenin ve Türkiye”, “Çin Halk Cumhuriyeti-Kızıl Bekçiler”,” Kendimize Gelelim, Ya Birleşmek Ya Ölüm (Kanlı Pazar üzerine)”, “Ho Amca’nın Düşündürdüklerinden”, “ Genel Olarak Sosyal Sınıflar ve Partiler”, “Gençliği Azıcık Anlayalım”, “Dinin Türk Toplumuna etkileri”,  Ve bunlar gibi daha onlarca yazı.

1970 yılında yeniden kitap ve yazı çalışmalarına hız verir Kıvılcımlı. Yükselen 68 hareketinin Finans Kapitalce tuzaklara çekilmeye, özellikle üniversite gençliği üzerinde sürek avlarının düzenlenmeye çalışıldığı günlere gelinmiştir. Bir yandan işçi sınıfını ve gençliği İşçi Sınıfı Partisinde örgütlemek, öte yandan da her gün yükselen provakasyonlara karşı herkesi uyarmak için sağlığının bozuk, yaşının ileri olmasına bakmadan kan ter içinde çalışmaktadır. Son 2 yılda, 8’i narkozlu 13 operasyon geçirmesine karşın (Prostat kanserlidir),  kitaplar ve gazete yayınlamakta, ulaşabildiği ve çağrıldığı her yere giderek konferanslar vermektedir. 1970-71’de 26 sayı yayınlanan “Sosyalist” gazetesi, 1971 Nisan ayının sonunda sıkıyönetimce kapatılır.

Bu yıllarda yayınlanan kitaplar da: “Bilimsel Sosyalizmin Doğuşu”, “Oportünizm Nedir?”, “Halk Savaşının Planları”, “Devrim Zorlaması, Demokratik Zortlama”, “Anarşi Yok! Büyük Derleniş!”, “İşçi Sınıfı Partisi Nedir: Vatan Partisi Tüzüğü ve Programı”, “27 Mayıs ve Yön Hareketinin Sınıfsal Eleştirisi”, “Toplum Biçimlerinin Gelişimi”, “Metafizik Sosyolojiler” ve bazı kitapların o dönem yapılan 2. baskıları.

1971 Nisan ayında Sıkıyönetimce aranmaya başlar Kıvılcımlı. Evinden ayrılır ve ölümüne kadar geçen süre trajik bir kaçış öyküsüdür. İdamla aranmaktadır, prostat kanserinden dolayı ölüme yaklaşmaktadır. Bir de… Kendi satırlarından aktaralım:

“Şimdi üç ölüm cezası ile mahkûm bulunuyorum:

“1 – Prostat Adeno Karsinom başlangıcı. Yetmişinde insan için tabii idam hükmüdür. Ona bir diyeceğim yok. Ondan kaçamam.

“2 – Türkiye’de Sıkıyönetim Mahkemesi: ‘Yılanın başı’, ‘Azılı komünist’ olarak, idam cezasıyla tevkifime karar verdi. Bunu da sosyal ve politik bakımdan ‘tabii’ sayıyorum. Bundan kaçtım.

“3 – Nerede ve hangisi olduğunu bilmediğim bir ‘Türkiye Komünist Partisi’, beni bu sıra Parti’den atmış. Bu moral ‘idam’ kararını artık ‘tabii’ bulamıyorum. Ve kaçamıyorum.

“1. ve 2. ölüm cezaları olacağına varır. 3. ölüm cezasına karşı hiç değilse burjuva mahkemelerindeki kadar savunma hakkımı kullanmazsam, bu savaş dünyasından giderayak, son görevimi yapmamış olurum.”…..

 “1971 Haziranı Sofya’da –bana değil, yanımdakilere- benim ‘Türkiye Komünist Partisi’nden atıldığım söylendi.

“O güne dek, ‘Parti’ adına hiç kimse bana özel yaşantım veya ideolojim açısından en ufak bir eleştiri yahut bildiri yapmadı. Düşünce ve davranışlarıma karşı yalnız ‘saygı’ gösterileri duydum.”

 İşte bu üç ölüm cezası el ele vererek, biri diğerinden zerrece farklı ve insaflı olmadan, bu büyük devrimcinin, ülkesinden, kavgasından ve sevdiklerinden uzakta, Belgrat’ta bir hastanede ölmesini sağlarlar.

11 Ekim 1971 günü aramızdan ayrıldı Kıvılcımlı.

Aramızdan ayrılışının üzerinden 43 yıl geçmiş. Bu yıllarda Kıvılcımlı’yı anlama ve anlatma yolunda iyi niyetli birçok girişim oldu. Ancak bu kadar yıl sonra bile yeterince anlaşıldığı ve anlatıldığını söylemek mümkün değil. Yazıp da insanlığın kurtuluşuna ve hizmetine sunduğu on binlerce sayfalık (yaklaşık 50.000 sayfa) çalışmalarının yayınlanması konusunda da iyi niyetli kimi girişimler oldu kuşkusuz. Ancak eserlerinin de sistemli bir biçimde yayınlanması pek mümkün olamadı. Son yıllarda Sosyal İnsan Yayınları, bu eserlerin tümünü, “Bütün Eserler” formatında yayınlamaya girişti. Yayınlanan kitapların düzgün bir sıra ile yeniden basılmalarının yanı sıra, yayınlanmamış eserler de eski yazıdan yeni yazıya aktarılarak yayına hazırlanmaya çalışılıyordu. 2008 Şubatında, yazılışından 72 yıl sonra yayınlanan “Bergsonizm” kitabı buna örnektir.

Kıvılcımlı yayıncılığında çok önemli bir adım sayılması gereken bu önemli girişim de ne yazık ki dondurulmuş durumda. Oysa daha yayınlanmamış o kadar çok eseri var ki. Umarız bundan sonraki yayınlama girişimleriyle bu eksiklik de giderilir. Kıvılcımlı izleyicileri, diğer sosyalistlerin de katkılarıyla bu görevi de yapacaklardır kuşkusuz.

Ölümünün 38. Yılında(2009) bu önemli düşünce ve eylem adamı büyük devrimci, çok anlamlı bir biçimde anıldı. Türkiye sosyalistlerinin büyük çoğunluğu, kimi düzenlemeci, kimi destekçi ve katılımcı olarak, ortak bir anma programı uyguladılar. Ne yazık ki bu önemli ve vefalı girişimin arkası gelemedi.

Bu yıl da önemli bir gelişme oldu. Kıvılcımlı’nın öğrencilerinden bazılarının girişimi ve Türkiye Sosyalist hareketinin birçok kesiminden insanların katılımı ile KIVILCIMLI ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ kuruldu. Bu geniş katılımın ortak bir Kıvılcımlı anma programı yapması bu yıl başarılamadı. Yine Kıvılcımlı izleyicileri ayrı ayrı anmalar yapıyorlar. Oysa Kıvılcımlı sadece onu izleyenlerin değil, tüm insanlığın, tüm halkların, tüm sosyalistlerin ortak değeridir. Umarız önümüzdeki yıllarda “Türk Dünyasına Gönül Verenler” dışında tüm Türkiye Sosyalistleri ortak anma programı yaparlar.

Türkiye sosyalizminin bu en üretken ve büyük devrimcisini sevgi, saygı ve minnetle anıyoruz

 Ahmet Kale